-
1 кулга төшерү
1) найти́, име́ть (что-л.), раздобы́ть, приобрести́, получи́ть2) захвати́ть (что-л.) (как трофей)3) взять (захвати́ть) в плен -
2 кул
I сущ.1) рука́ ( каждая из верхних конечностей человека) || ручно́йкулларны артка кую — заложи́ть ру́ки за́ спину
кулларны кысышу — пожа́ть друг дру́гу ру́ки
көчле куллар белән эләктереп алу — cхвати́ть (пойма́ть) си́льными рука́ми
2) (обычно за словами уң, сул) рука́, бок, сторона́, направле́ниеуң кулда — на пра́вой стороне́
шушы кулдан барыгыз — иди́те в э́том направле́нии
3) перен. рука́, по́черк; мане́рабу аның кулы түгел — э́то не его́ рука́
кулыннан тану — узна́ть его́ по по́черку
4) по́дписькул куйдыру — дава́ть на по́дпись
кул кайда, баш анда — (погов.) где по́дпись, там и голова́ ( об ответственности за подпись)
5) перен. рука́, ве́дение, распоряже́ниеҗирне крестьяннар кулына бирү — дава́ть зе́млю крестья́нам
бу эш аның кулында — э́то де́ло в его́ ве́дении
6) перен. власть, госпо́дство; рука́берәүнең кулы астында булу — находи́ться во вла́сти кого-л.
фашистлар кулыннан коткару — освободи́ть из рук фаши́стов
7) ист. фланг, крыло́уң кул урар, сул кул турар, урта кул атар — (фольк.) пра́вый фланг окружа́ет, ле́вый фланг разруба́ет (расчленя́ет), а сре́дний - стреля́ет
8) разг. овра́г, сухо́е ру́сло; ба́лка с водо́й; доли́на•- кул аркасы
- кул бавы
- кул белән
- кул гранатасы
- кул зинасы
- кул йөге
- кул йөзе
- кул карату
- кулдан карау
- кул көче
- кул куйдырып
- кул кую
- кул күтәрү
- кул машинасы
- кул остасы
- кул очы
- кул очыннан
- кул пычкысы
- кул сәгате
- кул сөлгесе
- кул сөрткече
- кул чүпрәге
- кул станы
- кул сугышы
- кул тамыры
- кул тегермәне
- кул тырмасы
- кул фонаре
- кул хезмәте
- кул һөнәре
- кул чабу
- кул чугы
- кул эше
- кул ялы
- кул яссуы
- кул яссуы кадәр
- кулга алу
- кулга алыну
- кулга өйрәтү
- кулдан килү••кул алу (алышу) — пожа́ть ру́ку, здоро́ваться рукопожа́тием ( в знак дружбы)
кул аркасы (сырты) белән дога кылу — не дава́ть благослове́ния, не благославля́ть (букв. моли́ться ты́льной стороно́й ладо́ни); проклина́ть, жела́ть (кому-л.) зла, беды́
кул арты авыр (җиңел) — рука́ тяжёлая (лёгкая)
кул арты китү — не везёт, переста́ло везти́; пошло́ по швам (после какого-л. события, работы или продажи - о начавшемся вдруг невезении)
кул баглап тору — стоя́ть нагото́ве, быть свобо́дным и гото́вым к любо́му де́лу (перед кем-л.)
кул баглап утыру — сиде́ть сложа́ ру́ки; стоя́ть без де́ла
кул белән алып ташлагандай — как руко́й сня́ло (об избавлении от болезни, боли, утомления, сонливости и т. п.)
кул белән (кулыннан) төймә генә төйми — на все ру́ки ма́стер, всё уме́ет
кул белән эшләгәнне иң белән күтәрәсең — (погов.) все посту́пки тре́буют отве́та (букв. что ру́ки сде́лают, то спина́ изно́сит)
кул буш вакытта (чакта) — в свобо́дное вре́мя, на досу́ге; пока́ не рабо́таешь (пока́ ру́ки не за́няты)
кул бушамый — ру́ки не дохо́дят; нет вре́мени, недосу́г, не́когда
кул буяу — мара́ть ру́ки; см. тж. кул пычрату
кул йөзе чаклы гына — с ладо́нь, о́чень ма́ленький (о лице, физиономии и т. п.)
кул калмау — (все) ру́ки отби́ть
кулы килә (килеп тора) — рука́ лежи́т; ру́ки приноро́влены (имеют навыки что-л. делать); см. тж. кулы ята
кул кулга йокмау — о́чень бы́стро и прово́рно, ло́вко и легко́ (выполнять какую-л. ручную работу); бы́стрый на́ руку
кул кулны юа — (погов.) рука́ ру́ку мо́ет (о взаимопомощи, обычно в предосудительных поступках)
кул остару — наби́ть ру́ку, навы́кнуть, наторе́ть прост., наловчи́ться
кул сугып килешү (кул сугышу) — см. кул сугу; обою́дное рукоби́тье (в знак согласия, договорённости)
кул сузып тору — проси́ть подая́ние, ми́лостыню
кул сырты — противополо́жная (ты́льная) сторона́ руки́; см. тж. кул аркасы
кул тик тормау — быть нечи́стым на́ руку (занима́ться воровство́м)
кул тимәү — ру́ки не дохо́дят; см. тж. кул җитмәү
кул тыгу — приложи́ть ру́ки (к чему-л.), приня́ть уча́стие (в чём-л.) (обычно без чьего-л. разрешения)
кул шомару — наби́ть ру́ку, наловчи́ться, наторе́ть (в чём-л.)
кул (эшкә) яту — рука́ лежи́т, рука́ приноро́влена (быть спосо́бным)
кулга да алмау — не брать в ру́ки, не держа́ть в рука́х, не прикаса́ться
кулга ияләштерү — укроща́ть (животных, ирон. людей)
кулдан килгән кадәр — поси́льно, по ме́ре (в ме́ру) сил, по ме́ре возмо́жности (работать, помочь и т. п.)
кулдан киткәнче, иясенә җиткәнче — (погов.) нева́жно сде́лано, лишь бы скоре́е сбыть с рук
куллар тыңламау (күтәрелмәү) — ру́ки не слу́шаются (не поднима́ются), ру́ки опуска́ются
кулларны җәю — простере́ть ру́ки
кулларны чишү — развя́зывать ру́ки (кому-л.), дать свобо́ду де́йствий
кулыңны (кулларыңны) күтәр! — сдава́йся!
кулны күкрәккә куеп — положа́ ру́ку на́ сердце (сказать, спросить и т. п.), от чи́стого се́рдца
кулны тик тотмау — не сиде́ть сложа́ ру́ки, быть всегда́ при де́ле
кулны тота — ру́ку де́ржит, меша́ет; препя́тствует, тормози́т (в каком-л.) де́ле
кулы(ң) калмас — ру́ки не отва́лятся (у кого-л.)
кулы кыска — ру́ки ко́ротки́ (у кого-л.)
кулы эшкә ятмый — ру́ки не лежа́т к рабо́те, ничего́ не уме́ют де́лать, у него́ ничего́ не получа́ется
кулы(н) юмаган — нечи́ст на́ руку (букв. ру́ки немы́тые)
кулымны кисәргә бирәм — даю́ ру́ку на отсече́ние; ей-бо́гу, кляну́сь
кулын куймаган — по́дписи не оста́вил, неизве́стно кто ( о совершившем кражу или преступление)
кулына сугу — бить по рука́м (кому-л.), наказа́ть (кого-л. за что-л.)
кулына шайтан төкергән — черто́вски ло́вкий, виртуо́зно выполня́ет (какую-л.) (ручну́ю) рабо́ту (букв. на́ руки плю́нул дья́вол)
кулыннан килмәгән эше юк — ма́стер на все ру́ки (букв. нет тако́й рабо́ты, кото́рую бы он не смог вы́полнить)
кулыннан эш килми (торган кеше) — безру́кий, неуме́лый в рабо́те
кулыннан эш килү — быть свобо́дным выполня́ть любо́е де́ло, быть ма́стером на все ру́ки
кулыңны ал! — ру́ки прочь! (от кого-чего-л.); не вме́шивайся!
кулыңны бир! — дай ру́ку! я согла́сен!
- кул астына алукулыңны тый! — не дава́й во́лю рука́м!
- кул астына керү
- кул астында
- кул бармый
- кул башлау
- кул бирмәү
- кул бирү
- кул болгау
- кул буш тормау
- кул җае
- кул җитмәс
- кул җитмәү
- кул җитү
- кул җылыту
- кул калмас
- кул кушырып тору
- кул кушырып утыру
- кул күтәрелми
- кул кызу
- кул кыска
- кул кычыта
- кул озайту
- кул пычрату
- кул салу
- кул селтәү
- кул сугу
- кул сузу
- кул сузымында
- кул тидерү
- кул тимәгән
- кул тыккысыз
- кул уңае
- кул хөкеме
- кул ягу
- кулга ирек бирү
- кулга керү
- кулга төшерү
- кулга төшү
- кулда тоту
- кулдан китү
- кулдан төшми
- кулдан үтү
- кулдан кичү
- кулдан ычкындыру
- кулдан ычкыну
- кулы озын
- кулы тик тормас
- кулы уйнау
- кулы ята
- кулы ятышлы
- кулына алу
- үз кулына алу
- кулына бирү
- кулына тоттыру
- кулына карау
- кулына эләгү
- кулында тоту
- үз кулында тоту
- кулында ут уйнату II прил.1) подходя́щий, соотве́тствующий; ро́вня см. тж. кулай 1)бу эшкә кул кешене табу җиңел түгел — найти́ подходя́щего челове́ка на э́то де́ло не так легко́
2) поло́женный (кому-л.), назна́ченный ( судьбой); принадлежа́щийсезгә кул мал түгелдер — не вам, наве́рное, суждено́ э́то добро́
3) быть па́рой, па́расиңа кул яр түгел — он(а́) тебе́ не па́ра
•- кул килү -
3 урвать
сов.; прост.(что, чего)1) (оторвать, вырвать для себя) йолкып алу, умырып алу2) перен. ( добыть) кулга төшерү, кулга эләктерү3) перен. ( выделить время) табу, җай табу, ара табу -
4 раздобыть
-
5 разжиться
сов.1) разг. ( разбогатеть) баю, баеп китү; байлык җыю2) ( начать жить без нужды) яхшы яши башлау, яхшы яшәп китү3) ( чем) табу, табып алу, кулга төшерү -
6 рвануть
-
7 овладеть
сов.1) ( кем-чем) (захватить) алу, басып алу, биләү, ия булу, кулга төшерү2) перен. ( кем-чем) (подчинить себе) буйсындыру, үзенә карату; кулга алу3) перен. ( кем) биләп алу, чолгап алу, басу4) перен. ( чем) үзләштерү, өйрәнү• -
8 брать голыми руками
җиңел генә кулга төшерү, ансат кына (көч сарыф итмичә генә) алу -
9 завладеть
сов.( кем-чем)1) (взять, захватить) тартып алу, кулга төшерү2) перен. үзенә карату, үзенә тарту; үзенә буйсындыру, үз ягына аудару -
10 перехватить
сов.1) ( кого-что) эләктереп (тотып) алу, кулга төшерү2) ( кого-что) уратып бәйләү, әйләндереп алу, буып кую3) ( что) тотып (эләктереп) алу4) ( что) тынны кысу, кысып алу, буып тору, тын кысылудыхание перехватило безл. — тыным кысылды
5) перен.; разг. (что, чего и без доп.) ашык-пошык капкалап алу, тиз-тиз генә тамак ялгап алу6) перен.; разг. (что, чего и без доп.) бурычка (әҗәткә, көтәчәккә) алып тору7) перен.; безл.; разг. ( проявить неумеренность) арттырып җибәрү, артыгын кылану -
11 рвать
I несов.( что)1) суыру, тарту, суырып (тартып) алу2) өзү, йолку3) ерту4) ( взрыв) шартлату5) перен. туктату, бетерү, өзү6) прост. кулга төшерү, эләктерү7) безл. ( о жгучей боли) авырту, авырттыру•- рвать и метать
- рвать на себе волосы II несов.; безл.( кого) косу, костыру -
12 задержать
сов.1) ( кого-что) тоткарлау, тотып калу2) ( что) (отсрочить) кичектерү, соңгарак калдыру3) ( что) туктату, әкренәйтү4) ( кого-что) тоту, кулга алу5) ( не отдать вовремя) вакытында кайтармау, озак тотузадержать долг зарплату — бурычны, хезмәт хакын вакытында кайтармау, бирмәү
задержать книгу — китапны озак тоту, китапны вакытында кайтармау
-
13 наколоть
I сов.(что, чего)1) ( берникадәр) яру, ярып кую, ярып әзерләп кую2) ( берникадәр) вату, ватып куюII сов.1) ( что-чего) (приколоть) (берникадәр) кадау, кадап кую2) (что, кого-чего) сую, суеп кую3) (что, чего) чәнчеп (чәнечкәләп) ясау; төшерү4) ( что) кадалу, керү
См. также в других словарях:
төшерү — 1. Югарыдан яки берәр нәрсә өстеннән түбән таба күчерү 2. Нәр. б. үзеннән түбәнрәк торган җиргә алып бару, илтү. Елга агымы буенча агызу 3. күч. (Эшне, язуны һ. б. ш.) үзеннән түбәнрәк баскычта, буйсынуда торган оешмага тапшыру, җибәрү 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аулау — 1. Берәр җәнлекне, кошны эзәрлекләп, ау корып кулга төшерү, тоту 2. Эзәрлекләү. Эзәрлекләп тозакка төшерү. күч. Хәйлә белән үзенә карату, кулга төшерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәтмә — 1. Бау, җеп һ. б. ш. нәрсәләрдән үреп, аркылы торкылы итеп төйнәп ясалган челтәр сыман җайланма. Җәтмә челтәр сыман булып күренгән әйбер тур. томан җәтмәсе аша... 2. Кош аулау, балык тоту, кайбер җәнлекләрне эләктерү һ. б. өчен үреп ясалган тозак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
капкан — 1. Кошлар һәм җәнлекләр тоту өчен пружинадан һәм ике тимер дугадан торган ау җайланмасы 2. күч. Кемне. б. кулга төшерү эләктерү максаты белән оештырылган хәйлә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
капкын — 1. Кошлар һәм җәнлекләр тоту өчен пружинадан һәм ике тимер дугадан торган ау җайланмасы 2. күч. Кемне. б. кулга төшерү эләктерү максаты белән оештырылган хәйлә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
капыру — Бөтенесен кулга төшерү, үзеңә алу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өзү — 1. Бауны, җепне һ. б. ш. нык тартып, сузып, бөтенлеген юкка чыгару, икегә аеру. Кисеп чыгарып икегә аеру 2. Үсеп утырган берәр нәрсәне тартып сабагыннан, ботагыннан, тамырыннан аеру, аерып алу 3. Беркетелгән нәрсәне каерып, тартып, йолкып алу,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
селтәү — 1. Болгау, селкү. Кизәнеп болгау. Изәү. Җилпеп селкү 2. Ыргыту, чөю 3. Сугу (гадәттә кизәнеп, селтәнеп) 4. күч. Кулга төшерү, алу. Урлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тозак — 1. Кыргый кош киекләрне тоту өчен, аларның муенына яки аягына уралырлык итеп куела торган ятьмә, җеп яки тимерчыбык. күч. Төрле яшерен юллар белән оештырылган камау, камалыш 2. күч. Кемне дә булса һәлак итү яки кулга төшерү (эләктерү) өчен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
триумвират — 1. тар. Борынгы Римда: республика җимерелер алдыннан югары властьны кулга төшерү өчен өч политик эшлекле (Цезарь, Помпей, Красс) тарафыннан төзелгән союз; өчлек союзы 2. Гомумән бергәләп эш итү өчен власть башында торган өч кешенең союзы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чиерттерү — I. 1. (Чиертү) 2. күч. Эләктерү, алу; кулга төшерү 3. күч. Урлау 4. Үз иренә яки хатынына хыянәт итеп, икенче ир яки хатын белән йөрү тур. ; Гомумән нин. б. бик үк яхшы саналмаган эш белән шөгыльләнүне белдерү өчен кулл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
